Sociale Veiligheid bij Veldwerk: Reflecties van de Eerste Conferentie over dit Onderwerp

Op 13 februari 2025 woonde PNN het eerste evenement "Safe & Sound: Symposium on Social Safety in Fieldwork" bij. Hieronder leest u onze reflecties op deze inzichtelijke bijeenkomst.

Voor veel promovendi is veldwerk een van de meest spannende aspecten van hun onderzoek. Het biedt avontuur, ontdekking en de kans om cruciale data te verzamelen. Veldwerk brengt echter ook unieke uitdagingen met zich mee—vooral als het gaat om sociale veiligheid. In tegenstelling tot werken in een gecontroleerde academische omgeving, kan het in het veld betekenen dat u te maken krijgt met isolatie, machtsonevenwichten en een gebrek aan onmiddellijke ondersteuning.

Met de erkenning van deze uitdagingen organiseerden Naturalis, het Landelijk Netwerk Vrouwelijke Hoogleraren, en BiodiversityXL de allereerste conferentie gewijd aan het onderwerp sociale veiligheid bij veldwerk. Het Promovendi Netwerk Nederland (PNN) kreeg de kans om dit evenement bij te wonen, en het was zowel eye-opening als inspirerend.

Hebt u ooit ongepast gedrag waargenomen of ervaren tijdens veldwerk? Bent u ooit onterecht beschuldigd als de veroorzaker van een conflictsituatie? Hebt u zich geïsoleerd gevoeld of geworsteld met uw mentale gezondheid terwijl u maandenlang van huis was onder uitdagende omstandigheden?

Deze vragen—en nog veel meer—stonden centraal tijdens het symposium. Door middel van krachtige rollenspellen door het Acteursgenootschap werden deelnemers geconfronteerd met praktijkscenario’s van onveilige situaties in het veld. Wat duidelijk werd, is dat, hoewel sociale veiligheid een punt van zorg is op veel werkplekken, veldwerk specifieke risico's met zich meebrengt: er is vaak geen directe toegang tot ondersteuningsstructuren, de dynamiek in professionele relaties verandert en de werkomstandigheden kunnen zwaar zijn.

Een van de keynote sprekers, Naomi Ellemers, benadrukte de systemische, culturele en structurele risico's die veldwerk met zich meebrengt. Ze benadrukte dat sociale veiligheid geen bijzaak mag zijn—het moet worden geanticipeerd en aangepakt voordat onderzoekers zelfs maar het veld ingaan. Dit vereist sterk leiderschap, duidelijke protocollen en de erkenning dat emotioneel welzijn net zo belangrijk is als fysieke veiligheid.

De discussies op de conferentie onderstrepen de dringende noodzaak voor leiders om sociale veiligheid bij veldwerk serieus te nemen. PNN kreeg het stokje overgedragen om de discussie over sociale veiligheid bij veldwerk gaande te houden. Als u ervaringen, zorgen of ideeën heeft over hoe de veiligheid bij veldwerk kan worden verbeterd, horen we dat graag van u. In de tussentijd streven we ernaar dit onderwerp aan te pakken binnen de diverse contexten waarin wij sociale veiligheid bespreken.

‍

‍